Emisje

Card Header Image for Emisje page

„Emisje” w grze Nowy świt odnoszą się do działalności człowieka, która powoduje uwalnianie gazów cieplarnianych do atmosfery. Od początku rewolucji przemysłowej działania takie jak spalanie paliw w kuchenkach i samochodach doprowadziły do wzrostu ilości dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów cieplarnianych w atmosferze. Gazy te zatrzymują ciepło w atmosferze, co prowadzi do destabilizujących skutków zmian klimatycznych.

Dwutlenek węgla (CO₂) jest zdecydowanie najważniejszym gazem cieplarnianym i odpowiada za prawie dwie trzecie globalnego ocieplenia. Metan (CH₄) odpowiada za około jedną trzecią ocieplenia, ale jego emisje będą miały duży wpływ na maksymalny poziom ocieplenia, ponieważ jego działanie jest silne, ale krótkotrwałe. Podtlenek azotu (N₂O) pochodzi głównie z rolnictwa i odpowiada za około 5% ocieplenia. Inne gazy cieplarniane to m.in. fluorowęglowodory, wykorzystywane w systemach chłodniczych.

Około dwóch trzecich wszystkich emisji gazów cieplarnianych pochodzi ze spalania paliw kopalnych w celu uzyskania energii (transport, ogrzewanie, elektryczność), a jedna trzecia z wydobycia paliw kopalnych, rolnictwa i procesów przemysłowych.

Brudna energia

Brudna energia, zazwyczaj wytwarzana poprzez spalanie paliw kopalnych, odpowiada za większość globalnych emisji gazów cieplarnianych, które napędzają kryzys klimatyczny. Według danych Energy Institute, samo spalanie paliw kopalnych na potrzeby energii elektrycznej i nieelektrycznej (np. gaz do ogrzewania domów, transportu i przemysłu) odpowiadało za 82% światowych emisji dwutlenku węgla w 2022 roku.

Jak sugeruje sama nazwa, źródła brudnej energii emitują również inne zanieczyszczenia, które nie są gazami cieplarnianymi, ale są szkodliwe dla zdrowia ludzi. Na przykład węgiel powoduje śmierć ponad pół miliona osób rocznie na całym świecie z powodu bezpośredniego zanieczyszczenia – zanim jeszcze uwzględnimy jego wpływ na klimat.

Metan (znany również jako „gaz ziemny”) emituje mniej CO₂ i innych zanieczyszczeń niż węgiel podczas spalania w celu wytwarzania energii elektrycznej, ale nadal ma niszczący wpływ – zwłaszcza że jego wykorzystanie znacznie wzrosło w ostatnich dekadach. Ponieważ metan sam w sobie jest gazem cieplarnianym, wycieki podczas wydobycia również przyczyniają się do jego katastrofalnego wpływu na klimat. Mniejszymi źródłami brudnej energii są ropa naftowa, „szary” wodór i niezrównoważona biomasa.

Generatory brudnej energii wymagają kosztownych paliw do działania, co zazwyczaj sprawia, że są droższe niż czyste źródła, takie jak wiatr czy słońce. Brudna energia sprawia też, że kraje od niej zależne są szczególnie narażone na kryzysy energetyczne, gdy dostawy paliw kopalnych są zagrożone.

Brudna energia
Thumbnail image for Brudna energia
Przemysł

Przemysł, w tym fabryki, oczyszczalnie i inne zakłady przetwórcze, produkuje żywność, którą jemy, ubrania, które nosimy, budynki, w których mieszkamy i pracujemy, pojazdy, którymi się poruszamy, oraz produkty, z których korzystamy na co dzień.

Jednak wiele z tych procesów powoduje emisję gazów cieplarnianych. W niektórych przypadkach, takich jak produkcja cementu, emisje gazów cieplarnianych są chemicznymi produktami ubocznymi procesów produkcyjnych, dlatego musimy opracować nowe sposoby wytwarzania tych materiałów – lub przestać ich używać. W innych przypadkach gazy cieplarniane są uwalniane podczas spalania paliw kopalnych, na przykład w piecach do wytwarzania ciepła lub w systemach elektrycznych zapewniających oświetlenie w zakładach produkcyjnych.

W takich przypadkach musimy zmniejszyć zużycie energii – być może poprzez ograniczenie zakupu i produkcji danego dobra – oraz przestawić systemy produkcyjne na odnawialne źródła energii.

Przemysł
Thumbnail image for Przemysł
Transport

Transport to proces przemieszczania ludzi lub rzeczy z jednego miejsca do drugiego.

Historycznie opierał się na sile mięśni — ludzkiej lub zwierzęcej. Od czasu rewolucji przemysłowej dominującą rolę zaczęły odgrywać paliwa kopalne. Samoloty, statki, ciężarówki, samochody i inne środki transportu odpowiadają za ponad 10% całkowitego śladu emisji gazów cieplarnianych generowanych przez ludzkość. Przyczyniają się również do wielu innych problemów — od utraty siedlisk po szkody zdrowotne spowodowane zanieczyszczeniem powietrza wynikającym ze spalania diesla i benzyny.

Możemy ograniczyć szkodliwy wpływ systemu transportowego, korzystając z napędzanych środków transportu tylko wtedy, gdy jest to konieczne, dzieląc się nimi poprzez transport publiczny, chodząc pieszo i jeżdżąc rowerem, gdy tylko to możliwe, oraz przechodząc na wydajne silniki zasilane energią odnawialną.

Transport
Thumbnail image for Transport
Rolnictwo

Rolnictwo jest niezbędnym źródłem żywności, dochodu i utrzymania na całym świecie.

Jednocześnie jest ono jednym z głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Praktyki takie jak wycinanie drzew, nadmierne stosowanie nawozów i hodowla bydła pogłębiają kryzys klimatyczny — poprzez niszczenie ekosystemów pochłaniających emisje, zanieczyszczanie środowiska naturalnego i bezpośrednie wytwarzanie gazów cieplarnianych.

Regeneracyjne praktyki rolnicze — takie jak stosowanie ekologicznie bezpiecznych nawozów, staranne zarządzanie glebą i ograniczenie hodowli zwierząt — mogą zmniejszyć szkodliwy wpływ rolnictwa na klimat Ziemi i poprawić dobrostan ludzi oraz ekosystemów.

Rolnictwo
Thumbnail image for Rolnictwo
Budynki

Budynki mają zapewniać bezpieczne i komfortowe warunki do codziennego życia.

Jednak ich budowa, eksploatacja i rozbiórka generują emisje gazów cieplarnianych. Emisje te powstają m.in. podczas produkcji, obróbki i transportu materiałów budowlanych, takich jak cegły, stal czy cement. Używamy też energii — z gazu lub prądu — do ogrzewania i oświetlania naszych domów.

Budynki powinny służyć przez stulecia, dlatego wpływ ich projektu i budowy może wykraczać poza życie właściciela czy mieszkańca. Odpowiednie utrzymanie i modernizacja budynków, tak aby mogły być użytkowane przez długi czas, pomaga ograniczyć zapotrzebowanie na nowe materiały budowlane. Korzystanie wyłącznie z potrzebnej ilości energii, pochodzącej ze źródeł odnawialnych, pomoże wyeliminować emisje gazów cieplarnianych związane z ich użytkowaniem.

Budynki
Thumbnail image for Budynki
Wydobycie paliw

Wszystkie trzy paliwa kopalne — węgiel, ropa naftowa i gaz kopalny (znany również jako „gaz ziemny”, który w większości składa się z metanu) — znajdują się pod ziemią i są pozyskiwane poprzez wydobycie lub odwierty.

Jednak odwierty ropy i kopalnie węgla nie zawsze trafiają wyłącznie na ropę. Często w skałach znajduje się również woda lub inne gazy. Jednym z nich jest metan, który może wyciekać podczas procesu wydobycia i dystrybucji — a metan jest gazem cieplarnianym wielokrotnie silniejszym niż dwutlenek węgla. Nawet podczas wydobycia ropy lub węgla często uwalniane są mniejsze, niekomercyjne ilości metanu, które trafiają do atmosfery.

W sumie wydobycie paliw kopalnych i dystrybucja metanu to jedno z największych źródeł emisji metanu i ogromny czynnik napędzający globalne ocieplenie.

Wydobycie paliw
Thumbnail image for Wydobycie paliw
Odpady

Pozbywanie się materiałów, których już nie potrzebujemy — czy to sprzętów domowych, starych dróg, zepsutej żywności czy ścieków — generuje emisje gazów cieplarnianych. Transport odpadów zazwyczaj opiera się na paliwach kopalnych i powoduje emisję dwutlenku węgla. Gdy odpady rozkładają się na wysypiskach, powstaje metan — silny gaz cieplarniany. Transport i oczyszczanie ścieków również generują emisje.

Możemy ograniczyć ilość odpadów, nie kupując rzeczy, których nie potrzebujemy, wybierając produkty trwałe, w pełni wykorzystując to, co już mamy, oraz nie odprowadzając nadmiaru wody do systemów kanalizacyjnych. Możemy także wywierać presję na rządy, by regulowały marnotrawne praktyki produkcyjne, takie jak planowane postarzanie produktów.

Odpady
Thumbnail image for Odpady